Okulların kapanıp tatilin başlamasına bir elin parmaklarından daha az bir süre kaldı. Küçükken tatil yollarına anneannem ve dedemle birlikte düşerdik. Hep beraber 1970 model yeşil bir Renault otomobilin içinde kuzeye, hep daha kuzeye doğru yol alırdık. Dedem arabayı kullanır, anneannem panoramik bir bakış açısından trafik ve onun olası tehlikeleri hakkında dedemi bilgilendirirdi. Ben ise arka koltukta en az iki kişilik yer kaplayan içinde hiç hava kabarcığı olmayan bir eşya dağı ile camın arasına yerleşirdim. Halimden hep çok memnundum. Sonraları büyüdükçe eşyalar da küçüldü eşya dağı da. Derken anneannem ile dedem o kadar küçüldüler ki bir süre sonra görünmez oldular.
Fransız yazar Amelie Couture’un gerçek bir hikayeden yola çıkarak yazdığı ilk kitabı Kiraz’ın Şarkıları, sekiz yaşındaki Lucie’nin anneannesinin ölümünün ardından hızla değişen hayatını ve bu kaybın onda yarattığı duygusal çalkantıları konu eder. Lucie duygularının farkında güçlü bir kız çocuğuydu ve anneannesini unutmaya hiç niyeti yoktu. Anneannesi, tam da çizgi filmlerdeki gibi pembe yanaklı ve tontondu. Birlikte her şeyi yaparlardı, zaman huzur ve neşe içinde akıp giderdi. Mutfak masasına açtıkları bir dünya haritası üzerinde saatlerce hayali yolculuklara çıkar, meyveli kek yer ve hep gülerlerdi. Lucie ne zaman kendini mutsuz hissetse, anneannesi onu anlardı.
Lucie’nin annesi doğumdan hemen sonra ölür. Babası annesini kaybedince çok mutsuz olur ve ‘boşluğa’ düşer. Hal böyle olunca Lucie’yi çok sevdiği anneannesi büyütür. Ancak Lucie anneannesi o yedi yaşındayken hastalanınca, babası, karısı Isabelle ve altı aylık bebekleri Lucas’ın yanına taşınmak zorunda kalır. Bir sene sonra çok sevdiği anneannesi öldüğünde ise Lucie hayatı boyunca kızgın kalmaya, hiç eğlenmemeye, bir daha asla tatile gitmemeye ve mutlu olmamaya karar verir. Sonunda şehirdeki yeni hayatına karşı duyduğu memnuniyetsizliğin bir göstergesi olarak kendisini odasına kitler ve ‘hayat grevine’ başlar.
Anneannesinin ölümüyle ilk kez çok sevdiği bir kimseyi kaybetmeyi deneyimleyen, Lucie. “Çizgi filmlerdeki anneanneler asla ölmez ve çocuklar da hiç büyümez” iken gerçek hayatın daha önce bilmediği bir yönünü fark eder. Eski hayatının yerine koyabileceği yeni bir şeyler henüz yoktur. Hazır da değildir. Dolayısıyla, kendisine sunulan yeni hayatı şiddetle reddeder ve kapısını çalan büyüklerle diyalog kurmaktan kaçınır.
Lucie, odasındaki vaktini zihnindeki anıların resmini çizerek, anneannesinin beşinci doğum gününde ona hediye ettiği kuşu Kiraz ile konuşarak, hayal kurarak ve uyuyarak geçirir. Anılar Lucie’yi bazen ağlatır, bazen de mutlu eder. Yaşadığı üzüntü zamanla tükenmeye ve şekil değiştirmeye başlar. Bu esnada Lucas’ın Lucie’nin odasında vakit geçirmesiyle başlayan yakınlaşma hikayenin gidişatını belirleyen kritik olaylardan biri olarak belirir. Hikayenin sonunda modern, ataerkil toplumların sürdürülebilmesi için gerekli olan anne, baba ve çocuktan oluşan heteroseksist çekirdek aile yapısının yeniden üretildiğini de görürüz. Babanın gücünü ve toplumsal konumunu geri kazanmasıyla anneanne görevini ve işlevselliğini kaybeder, ölümü bu bağlamda kaçınılmazdır. O halde Lucie’nin hayat grevi bir kız çocuğun çok sevdiği anneannesinin yasını tutması şeklinde görülebileceği gibi kapitalist patrikaryaya karşı bir direniş/isyan olarak da okumak mümkündür.
Sembolik olanın ötesinde, bir çocuğun kaybettiği şeyin ardından çok üzülebileceğinin, kendi hız ve yoğunluğunda onun yasını tutmak isteyebileceğinin en güzel örneğini Lucie’in hikayesinde okuyacaksınız. Sizi nice soruların cevaplarını keşfetmeniz için 2003 yılında Chronos Çocuk Edebiyat Ödülüne layık görülen Kiraz’ın Şarkıları ile baş başa bırakıyorum.
Lucie’nın hayat grevi acaba nasıl sonlanacak? Lucie karşılanması imkansız olan talebi (anneannesinin geri gelmesi) için direnişi bırakmaya nasıl karar verecek? Bu süreçte babası ve üvey annesi Isabelle nasıl bit tutum sergileyecekler?
* Bu yazı, Radikal Kitap'ta Mayıs 2013 tarihinde yayınlanmıştır.